Robert Elsie

Albanian Literature | Early Authors

Early Authors

GREGORY OF DURRËS

ELBASAN GOSPEL MANUSCRIPT (1761)

Pages 1 - 10 Pages 11 - 20 Pages 21 - 30 Pages 31- 40 Pages 41 - 50 Pages 51 - 61

pages 11 - 12

TRANSCRIPTION

TRANSLATION

Page 11

dhën e uratënë tande të vdes.
tye thanë këto fjalë ZT ΧSHt
s'amësë ju err e vote ndajtë,
e tye qam thoshte: o biri im i pa

permission and blessing, too, for me to die.
While Christ the Lord was saying these words to his mother,
she became distressed and went and sat down,
and said, weeping: Oh, my innocent son,

11.05

fajçimi, qish fjalë është këjo
qi më flet të të ap urdhë të ve
tesh të kryqzohesh? cia amë
i ka dhanë urdhën të birt të vri
tet? qi të t'ap ende u tyj?

what talk is this, that you say
to me that I should give you permission to go
and be crucified? What mother has [ever] given
her son permission to be killed?
And I should give it to you?

11.10

si ta nëgjonjënë këto fjalë
amatë tjera mu më truajnë.
po i ambli biri im, këjo ësh
të të dashunit e të qielsë
prindit tyt, e yti, t'ap nde

When they hear these words,
the other mothers will curse me.
Yes, my sweet son, this is
the will of your heavenly
Father, and of you, that I now

11.15

nu urdhëninë tem, biri im, të
kryqzohesh. t'ap uratënë te
me e të prindit tyt. qoftë
gjithë me tyj. at[---------]

give you my permission, my son,
to be crucified. That I give you
my blessing and that of your Father. May
all be with you. .........

Page 12

shtiu duartë ndë qa~~fë e~~ e pu
thi ndë qafë e i tha: o krye
i shenjtënuashim mbushun me
urtësit të perëndisë qielsë,

stretched her arms around ~~his neck~~ and
kissed him on the neck and said to him:
Oh, holy head filled with
the wisdom of God in heaven,

12.05

si do të durojsh kunorë prej dr[i]
ze? o e bekuameja faqe qi sho
fënë engjit e gazulohenë,
si do të març cipër kaqë shë
plakë e të pëgame këlbazë?

how will you endure a crown of
thorns? Oh, blessed face which the
rejoicing angels look upon,
how will you put up with so many
blows and filthy spit?

12.10

o sy të bekuam qi shifni perëdi,
si doni të shifni kaqë qen të
tërbuam përpara e kaqë shta
së t'egra përqark? o duar
fuqimëdha qi mbani gjithë

Oh, blessed eyes which look upon God,
why do you wish to see all those rabid dogs
in front of you and all those wild
animals around you? Oh, mighty
hands which hold the whole

12.15

gjindnë, si doni të duroni e të
ngozhdoχi mbë kryqt? o pëlamba
e gazuluashime qi ke gjithë gja
[--------]ë dorë, si do të shkonjë
[-----------] o biri im i be

world [in them], how will you endure
being nailed to the cross? Oh,
joyous dove who have all things
....... hand, how will you go
.............. Oh, my blessed son,

pages 13 - 14

Page 13

kuami. njëme më dahetë shpirti
e zemëra prej meje. o helm i
math. o lot të panumura qi
ishinë atëhere m'atë shtëpi, më

my soul and heart are now
leaving me. Oh, great poison.
Oh, countless tears which
were then [wept] in that house, on

13.05

nj'anë perëdesh me Marinë e Mar
thënë, më tjetër anë apostoit.
po Iudha zemërhekuri nuku
iu dhimti χiç të helmuamesë a
mën e Jisusit. qante Maγdhali

one side the Goddess with Mary and
Martha, on the other side the apostles.
But iron-hearted Juda had no
pity at all on the poisoned mother
of Jesus. Magdalene wept

13.10

nia tepër mbë të gjitha e thosh
te: o dhaskali im i urti, ku ikën,
ku ve? ku ti nëgjojmë fjalët e
tua të qiellsë, të psuamitë
tand, të parigorismitë tan

more that anyone else and said:
Oh, my wise teacher, where are you going,
where are you off to? Where shall we hear
your divine words, your teachings,
your words of comfort?

13.15

d? atëhere u nis ΧS të ecinjë të
venjë ndë Ierosolimt e perë
desha e lakrishnë e kuvëndon
te me apostojtë e ju thoshte:
bijt e mi e të p[-----------]

Christ then set off walking and
went to Jerusalem and
the tearful Goddess spoke
to the apostles and said to them:
My sons and .............

Page 14

(Luke 22:15 = 14.14-16; John 13:04 = 14.16-17)

tim. lutni dhidhaskalë tuaj.
o e dhimpsun am e Isusit, ndë
të kuja duar ep birnë tand?
Iudha e shiti e ti i thua atij ta

of mine, beg your teacher.
Oh, suffering mother of Jesus, into
whose hands will you deliver your son?
Judas betrayed him and you tell him to take care

14.05

ruanjë. dashnë ep ndë dorë uku[t]
ta ruanjë. ku është bam këjo kështu
qi miku t'apë ndë dorë të dushma
nëvet mikn e tij? Erruodi e le O
hanë zë më këtë punë të frikshime.

of him. You are delivering the sheep into the hands
of the wolf to be taken care of. Where has it ever
been done that a friend delivers his friend into
the hands of enemies? Herod made John
famous with that horrible deed.

14.10

pasandaj hun[i] ZTi ΧSHt ndë
kishë të faletë. e mbramanet
ndenj më tryesë me apostojt
e hagërrë darkë, e ju tha: o bijt e
mi, mjen njëme ha bukë me ju të

Then, Christ the Lord entered into
a temple to pray. And in the evening
he sat at the table with the apostles
and had dinner, and said to them: Oh my
sons, now at last I eat with you

14.15

cë prapëmenë darkë sade s'jam
[m]unduam. pasandaj ncuar
[----------] lidh[-]një futë për mje

the last supper [before] I
suffer. Thereafter he took off
.......... he wrapped a towel around

pages 15 - 16

Page 15

(John 13:05-06)

dis e vu ujë ndë lent e zu fil
të ju lanjë kambët e apostojvet
e i pshinte me futët qi kishte
gjeshun. e këtë e [b]ani qi ta dëf

[his waist] and he poured water into a basin
and began to wash the feet of the apostles,
and dried them with the towel that he had
wrapped around himself. This he did

15.05

tenjë vet'henë më t'ugjun. e zu
fil mbë Iudhënë. si i lau kambë
t e Iudhësë vote ke Petri t'i
lanjë kambët e tij. ai shëkon
këtë mrekuli të frikshime të

to show himself as humble. And he began
with Judas. When he [had] washed the feet
of Judas, he went to Peter to
wash his feet. He looks upon
this great and terrible miracle,

15.10

madhe qi të vinjë mbreti qi
el[s]ë t'i lanjë kambët i bal
tësë të gatuamit tij. thiri
e tha: ZT, o mjeri u, qish e keqe
më gjet; ti të më lajsh kambë

that the king of heaven should come
and wash his feet of the mud
of his own creation. He cried out
and said: Lord, oh poor me, in what a lamentable
state you find me, that you should wash my

15.15

t e mia. mos dalë zjar prej
duarshi cë t[u] të më djegë. ti [je]
qi më ke krijuam [---------]
ti je dhaskal [----------]

feet! May no fire come out of your
hands and burn me. You are the one
who created me ...............
You are the teacher ........

Page 16

(Matthew 27:62-65 = 16.03-)

Mariami me të tre muaj
e u kthe më shtëpi të saj
       ****************************
       Mattheu
nesëret qi ishte pas cë

Mary in three months
and returned to her home
       ****************************
       Matthew
The next day, which was after

16.05

premtejet u mbëlodhë upesh
këpinjtë e Farisei ke Pilla
ti e i thotë: ZT, përendi, ky rr[e]
[m]ës kur [~~--r~~] qe gjal pas të t[re]
tët dit më gjini. e urdhëno t[ë]

Friday, the chief priests and
Pharisees gathered together at Pilate's
and says to him: Sir, Lord, that deceiver
[said] while he was alive: after the
third days you will find me. Give the order

16.10

mbullnjëmë vorrë mjen më t[re]
tët dit. më gjeni. e urdhëno
t'i gjofnjëmë vorë mjen
më të tretët dit, mos vinjën
psuamt te tij natën e vjedhë

for the tomb to be sealed until the third
day. You will find me. And give the order
for the tomb to be watched until
the third day, so that his disciples
do not come at night and steal

16.15

atë e thonë gjinja se u gre pr[e]
j vorrit, e jet cë prapëm turp
tepër pëpara. ju tha ature
Pilati: merri kustodhit ec

it and tell the people that he has risen
from the tomb, and this last deception will be
[worse] than the first. Pilate said
to them: Take the guards, go,

pages 17 - 18

Page 17

(Matthew 27:66 = 17.01-02; John 20:19-23 = 17.03-)

e mbulli e shëkoni e gjifni vo
rre me kustodhit.
       Joan
u grys nata nd'ato dit të një

seal [it], and look out and keep watch
over the tomb with the guards.
       John
Night fell on that day, the first [day of

17.05

shëtunë e dera mbuln ke ishin
[t]ë psuamit mbulun për frikët
të Iudheivet, erth Jisusi e ndenj
dë mjedis e ju tha atune:
pushun mbë ju. e këtë tha, ju dëvte

the] week, and the door was locked where
the disciples were, locked for fear
of the Jews. Jesus came and stood
among them and said to them:
Peace be with you. And saying this, he

17.10

i atune duartë e brinjën e tij.
u ngazuluanë të psuamit se
panë ZTnë. ju tha atune Ji
susi pësëri: pushim mbë ju. si
më çoi mu prindi, nde u ju çoj ju.

showed them his hands and his side.
The disciples were overjoyed that
they saw the Lord. Jesus said to them
again: Peace be with you. As
the father has sent me, I am sending you.

17.15

e këtë tha, e i la e ju tha atune:
merri frumënë shenjt. kuja të
jua lini fajet, ja kam val uu.
kuja të [j]ua mbani, ja kam mbaj

And saying this, he [breathed upon] them and said
to them: Receive the Holy Spirit. Of whomsoever
you forgive the sins, I have forgiven them.
Of whomsoever you retain them, I have retained

Page 18

(John 20:24-27)

tun u. Thomai pre një tumbëdhje
tësh qi i thonë binjak nuku qe
me të kur erth Jisusi. thoshinë
tjerët të psuamë: pamë ZTnë.

them. Thomas of the Twelve,
whom they call Twin, was not
with them when Jesus came. The other
disciples said: We saw the Lord.

18.05

e tha aji: mjen ke të mos shof
duart e tij brimën e gozhdëz
e të ve gishtnë tem mbë brimët
të gozhdëz e të ve dorënë teme
më brimët të tij s'mbesonj. e

And he said: Unless I see
[in] his hands the nail mark
and put my finger on the nail
marks and put my hand
in the marks, I will not believe. And

18.10

pas tetë diç ishi[në] psu[amët]
bashkë nde Thomai me ta. vjen[e]
Jisusi e dera ishte mbullun
e ndej ndë mjedist e tha: pu
shun mbë ju. pra i thotë Thomait:

eight days later the disciples
were together and Thomas [was] with them. Jesus
arrived and the door was locked,
and he stood among them and said: Peace
be with you. Then he says to Thomas:

18.15

bjerë gishnë tand këtu e shë
ko duart e mia, e ve dorënë
tande ebre e vene më brinjët

Put your finger here and look
at my hands, and reach out your hand
and put it into my side,

pages 19 - 20

Page 19

(John 20:27-31)

teme, e mos u ban i pabesë
po me besë. u përgjeq Tho
mai e tha: o ZT im e perëndi
a im. tha atij Jisusi: si më

and be not unbelieving
but believing. Thomas answered
and said: Oh, my Lord and my
God. Jesus said to him: Because you have

19.05

pe, mbëbesite, lum kush
s'më shef e mbëbeson. shumë
këto ende tjera të gjoftu
na bani Jisusi përpara
psuamitvet tij qi s'janë

seen me, you have believed. Blessed is he
who does not see me and believes. Jesus
did many such and other miracles
in the presence of his disciples
which are not written

19.10

shkruam ndë këtë letër. po
këto shkruajmë të mbesoni
se Jisusi është Χrishti i bi
ri perëndisë, e ata qi mbe
sonjnë jetën e gjatë kanë mbë

in this scripture. But these
are written that you may believe
that Jesus is Christ, the Son
of God, and those who believe
[may] have a long life in

19.15

emënit të tij. **************
*****************************

his name. *******************
*****************************

Page 20

(John 05:24-28)

       Joan
tha ZT atune qi vinjinë pas
ci Judhinvet: amin amin
si them u se ai qi nëgjon fjalë

       John
The Lord said to those Jews who came
afterwards: Verily, verily,
I say that whoever hears my

20.05

në teme e mbesit ti çuamit
tim ka jetë[n] e pasosun e
më gjuq nuku vjene, po vete
pas cë vdekun mbë jetën. a
min amin si them u se vjene

word and believes him who sent me
has eternal life and
does not come into judgment, but has crossed
after death into life. Verily,
verily, I say that the time is coming

20.10

koha qi është njëme se të vde
kunit kur të nëgjojnë zanë
të bir të perëndisë, po qi ta
nëgjojnë, gjallen. se si ka pr[i]
ndi jetë mbë ta ~~ashtu i dha~~

and has now come when the
dead will hear the voice
of the Son of God, and if they
hear it, they will live. For as the Father
has life in himself, ~~so has he granted~~

20.15

ashtu i dha ende tbirt e ka mbë
vete. e urdhën i dha nde at[ij]
e gjuq ban se i biri njeriu[t]
ë. mos mëreχi më këtë se vjen[e]
koha se të ~~vdekunit po q[-]~~

so has he also granted the Son to have [life]
in himself. And he has given him authority
and he judges because he is the Son of Man.
Do not be amazed at this, for a time
is coming when ~~the dead~~

20.20

gjithë ndë vorret

all those in their graves

Pages 1 - 10 Pages 11 - 20 Pages 21 - 30 Pages 31- 40 Pages 41 - 50 Pages 51 - 61

TOP